Trump'ın Tarife Savaşları: Türkiye'nin Hem Fırsatı Hem Riski

ABD Başkanı Donald Trump'ın uygulamaya koyduğu geniş çaplı tarife artışları, küresel ekonomiyi derinden etkiliyor. Kocaeli Sanayi Odası (KSO) Başkanı ve İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, bu gelişmelerin Türkiye üzerindeki olası etkilerini değerlendirdi. Zeytinoğlu'nun açıklamalarına göre, Türkiye hem fırsatlar yakalayabilir hem de yeni risklerle karşı karşıya kalabilir.

Trump yönetiminin, yüksek gümrük duvarları uygulayan ülkelere karşı başlattığı tarife savaşları, Çin, Vietnam, Tayvan, Güney Kore ve Japonya gibi ülkeleri olumsuz etkiliyor. Türkiye'ye ise 'luk bir tarife artışı öngörülmüş durumda. Bu durum, ilk bakışta bazı sektörler için rekabet avantajı sağlayabilir. Özellikle tekstil sektörü, bu durumdan nispeten daha az zarar görebilir. Ancak, çelik, alüminyum, bakır, bazı ilaçlar ve otomobil parçaları gibi sektörlerde halihazırda uygulanan %'lik vergi devam edecek. Bu sektörlerdeki olumlu nokta ise, Türkiye'ye uygulanan %'lik verginin diğer ülkelere de uygulanıyor olması. Bu durum, Türkiye'nin bu sektörlerdeki rekabet dezavantajını kısmen azaltabilir.

ABD Tarifeleri Rekabeti Şiddetlendirebilir

Ancak, ABD pazarında rekabet gücü azalan Çin gibi ülkeler, daha agresif ihracat stratejileri izleyebilir. Bu durum, Türkiye için AB gibi diğer pazarlarda rekabeti artırabilir. Türkiye'nin ABD pazarındaki nispeten düşük tarife avantajını kullanarak pazar payını artırması mümkün görünse de, bu durumun sürdürülebilirliği belirsizliğini koruyor. ABD, şu anda Almanya'nın ardından Türkiye'nin en büyük ikinci ihracat pazarı konumunda. 2024 yılında 1.5 milyar dolarlık ihracatla kimyevi maddeler ve mamulleri ABD'ye en çok ihracat yapan sektör oldu. Bunu sırasıyla otomotiv endüstrisi (1.2 milyar dolar), hazır giyim ve konfeksiyon (856 milyon dolar), halı (784.3 milyon dolar) ve elektrik-elektronik sektörleri (774.1 milyon dolar) takip etti. Bu rakamlar, ABD pazarının Türkiye ekonomisi için önemini vurguluyor.

AB de Trump'ın Hedefinde

ABD'nin tarife savaşları sadece Türkiye'yi değil, AB'yi de hedef alıyor. Çelik ve alüminyuma %, otomobillere % gümrük vergisi uygulanmasının ardından, ek olarak 'lik bir vergi daha gündeme geldi. Trump'ın karşılıklılık ilkesi savunmasına rağmen, uygulamada bu ilkenin tutarlı bir şekilde uygulanmadığı görülüyor. ABD Ticaret Bakanlığı'nın 2025 Ticaret Tahmin Raporu, AB'nin Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) gibi düzenlemelerini ABD ekonomik çıkarları için tehdit olarak tanımlıyor.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin de karşılık vereceğini ve tarife artışlarını uygulamaya koyacağını açıkladı. İlk aşamada, viski, tekstil, çelik ve alüminyum ürünleri, tekneler ve motosikletler gibi ürünlere yönelik tarife artışları gündeme alındı. Etkinenecek ürünlerin toplam değeri 18 milyar avroyu buluyor. AB'nin alternatif pazar arayışlarına yönelmesi ve maliyet düşürme girişimlerinde bulunması bekleniyor. Bu durum, Türkiye'nin üretim üssü olarak önemini artırabilir. Ancak, Trump yönetiminin bu durumdan rahatsız olması ve Türkiye'den gelen ithalatı engellemesi de bir risk oluşturuyor.

Gümrük Birliği Güncellenmeli

Bu gelişmeler ışığında, Gümrük Birliği'nin güncellenmesi stratejik bir zorunluluk haline geldi. Türkiye-AB ekonomik diyaloğunun canlandırılması büyük önem taşıyor. Gümrük Birliği'nin kamu alımları, hizmet ticareti ve tarımı da içine alacak şekilde genişletilmesi, ABD politikalarının yol açtığı kayıpların telafi edilmesinde etkili olabilir. Mal ticaretinin daralması, dijital ticaret ve hizmet ticaretinin önemini artıracak ve bugüne kadar kullanılmayan potansiyelin ortaya çıkarılmasını sağlayabilir.