Engelli Bireyler İçin Dijital Erişilebilirlik Sorunu Gündemde

CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal’ın, görme ve işitme engelli bireylerin dijital dünyaya erişimini kolaylaştırmak için akıllı telefonlarda vergi muafiyeti önerisi, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’ten beklenmedik bir yanıt aldı. Bakan Şimşek’in yanıtı, engelli bireyler için baston, yazı makinesi, kabartma klavye, tekerlekli sandalye ve özel bilgisayar programlarının KDV’den istisna olduğunu hatırlatırken, Sarıbal’ın önerdiği akıllı telefonlar gibi dijital cihazlar için herhangi bir vergi kolaylığı öngörülmediğini ortaya koydu. Bu durum, dijital çağda engelli bireylerin eşit haklara sahip olma mücadelesini yeniden gündeme taşıdı.

Teknolojiye Erişimi Kolaylaştırmak İçin Önerge

Sarıbal, görme engelliler için VoiceOver, işitme engelliler için duyma cihazı uyumluluğu ve motor beceri kısıtlılığı olanlar için AssistiveTouch gibi özelliklere sahip akıllı telefonların, yüksek vergi oranları nedeniyle engelli bireyler için erişilebilir olmaktan uzak olduğunu vurgulamıştı. Yüksek vergilerin bu teknolojilere erişimi engellediğinin altını çizen Sarıbal, bu konuda bir çalışma olup olmadığını sormuştu. Önergesinde, akıllı telefonların ve diğer dijital cihazların, engelli bireyler için yalnızca bir lüks değil, aynı zamanda iletişim ve bilgiye erişim için olmazsa olmaz araçlar olduğunu belirtmişti.

Bakan Şimşek'in Yanıtı: Geleneksel Yaklaşım

Bakan Şimşek’in yanıtı ise, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na göre engelli bireylerin beş yılda bir (son düzenlemeyle 10 yılda bir) ÖTV’den muaf taşıt edinebileceğini, ancak bu araçlarda en az @ yerli katkı oranı şartı bulunduğunu belirtti. Yanıt ayrıca, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu kapsamında baston, yazı makinesi, kabartma klavye, tekerlekli sandalye, ortez-protez gibi araçlar ve özel bilgisayar programlarının KDV’den istisna olduğunu hatırlattı. Ancak, Sarıbal’ın dijital bilgi ve iletişim cihazlarına yönelik talebine dair herhangi bir düzenleme veya vergi muafiyeti önerisi bulunmuyordu.

"Bastonla mı Erişecekler?" Sorusu

Sarıbal, Bakan Şimşek’in cevabının geleneksel engelli araçlarına odaklandığını, akıllı telefonlar ve günümüz bilgi-iletişim teknolojileri gibi çağdaş ihtiyaçları göz ardı ettiğini belirtti. “Dijital dönüşüm çağında, görme ve işitme engelli bireylerin bilgiye erişim hakkı, sadece baston, yazı makinesi gibi araçlarla değil, aynı zamanda erişilebilir yazılımlar içeren dijital cihazlarla sağlanabilmektedir” diyen Sarıbal, yüksek vergilerin engelli bireylerin erişilebilir cihazlara ulaşmasını engellediğini ve fırsat eşitliğini ihlal ettiğini vurguladı. “Görme ve işitme engelli bireyler teknolojiye bastonla mı erişecek?” sorusuyla, sorunun özünü ortaya koydu.

Bu durum, engelli bireylerin dijital dünyaya tam entegrasyonu için daha kapsamlı politikaların gerekliliğini bir kez daha ortaya koyuyor. Akıllı telefonlar ve benzeri cihazlar üzerindeki yüksek vergilerin yeniden değerlendirilmesi, dijital çağda engelli bireylerin eşit haklara sahip olmaları için atılması gereken önemli bir adım olarak görülüyor.