Kanser Tedavisinde Devrim: Bireyselleştirilmiş Tedaviler

Bayındır Söğütözü Hastanesi Tıbbi Onkoloji Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ece Esin, kanser tedavisinde bireyselleştirilmiş yaklaşımların devrim niteliğinde olduğunu vurguladı. Genetik haritalama sayesinde her hastanın özel genetik yapısına göre en uygun tedavi yönteminin belirlenebildiğini, bu sayede başarı oranlarının artığını ve yan etkilerin azaldığını belirtti.

Amerika Gıda ve İlaç Denetleme Ajansı (FDA) tarafından "doğru kişinin, doğru zamanda, doğru dozda, doğru ilaçla tedavi edilmesi" olarak tanımlanan bireyselleştirilmiş tedavi, aslında çok daha kapsamlı bir yaklaşımı temsil ediyor. Prevansiyon, tanı, tedavi ve takip aşamalarının tamamında hastanın bireysel ihtiyaçları, özellikleri ve tercihleri göz önünde bulundurularak şekillendiriliyor. Bu kapsamlı yaklaşım, kanserin kişiye özel doğasını tam olarak yansıtıyor.

Kişiye Özel Genetik Şifre ve Kanser Hücreleri

Doç. Dr. Esin, kanserin kişinin kendi sağlıklı hücrelerinden gelişen bir hastalık olduğunu ve her hücrenin kendine özgü bir genetik şifre taşıdığını hatırlattı. "Kanser hücresinin genetik haritasının çıkarılması tedavi başarısını önemli ölçüde artırıyor" diyen Doç. Dr. Esin, sözlerine şöyle devam etti: "Genetik haritalama ile kanserli hücrelerin yapısı detaylı bir şekilde inceleniyor ve hangi tedavi yönteminin hastaya en uygun olduğu belirleniyor. Hastalığın seyri boyunca yapılan moleküler genetik testler, hangi kemoterapi ilacının hangi hastada daha etkili olacağını bile gösterebiliyor. Bu sayede, hastanın hedefe yönelik tedaviden göreceği fayda önceden öngörülebiliyor."

Genetik testlerin, kanserli hücrelerin hangi tedaviye daha iyi yanıt vereceğini öngörerek tedavinin etkinliğini artırdığını ve hastaları gereksiz tedavi yükünün olumsuz etkilerinden koruduğunu vurgulayan Doç. Dr. Esin, bireyselleştirilmiş tedavilerin nasıl uygulandığını şu şekilde açıkladı: "Bireyselleştirilmiş tedavilerde hastanın kansere neden olan hücrelerine yönelik genetik haritaları çıkarılarak hastaların genetik şifreleri çözülüyor. Son yıllarda kanserin çoğalma yollarını keserek tümör hücrelerinin ölümüne yol açan 'akıllı ilaçlar' veya 'hedefe yönelik ilaçlar' olarak adlandırılan tedavilerin keşfi kanser tedavisinde yeni bir çığır açtı. Bireyselleştirilmiş tedavi sayesinde hastaların kanser dokusu veya kanında dolaşan tümör DNA’sı incelenerek hedefe yönelik tedavilere uygunluk tespit edilebiliyor."

Kişiye özel tedavi seçeneği sunabilmek için hastanın kanser dokusu veya kanında dolaşan tümör DNA'sının elde edildiğini ve tümörün akıllı ilaçlara uygun olup olmadığının test edildiğini belirten Doç. Dr. Esin, hedefe yönelik tedavi kararının nasıl verildiğini şöyle özetledi: "Moleküler patoloji olarak adlandırılan hassas gen analiz yöntemleri ile kanserleşme sürecinde ana rol alan gen bozuklukları saptanmaya çalışılır. Elde edilen sonuçlardan yola çıkarak, günümüze kadar yapılan çalışmalar ve mevcut hedefe yönelik tedavi ilaçları gözden geçirilir ve multidisipliner onkoloji ekibi tarafından hastanın durumuna uygun tedavi seçeneğine karar verilir."

Genetik Tarama Hangi Kanserlerde Yapılıyor?

Bazı moleküler genetik testlerin ülkemizde de dar paneller halinde uygulanabildiğini, ancak daha geniş panel testlerinin çoğunlukla Amerika ve Avrupa'daki merkezlerde yapıldığını belirten Doç. Dr. Esin, "İsteyen hastaların kan ya da biyopsi örnekleri bu laboratuvarlara gönderilip alınan sonuçlara göre tedavileri planlanıyor. Genetik testler, başta akciğer, meme, kalın bağırsak, böbrek ve melanom (cilt kanseri) olmak üzere birçok kanser türünde yavaş yavaş kullanıma giriyor. Bu genetik haritalama yöntemi ile aynı zamanda immünoterapi tedavilerinin de ne derece etkili olabileceği tespit edilebiliyor" şeklinde konuştu.