Kanser Tedavisinde Devrim: Bireyselleştirilmiş Tedaviler Umut Oluşturuyor

Gelişen tıp teknolojileri, kanser tedavisinde çığır açan gelişmelere yol açıyor. Son yıllarda ön plana çıkan bireyselleştirilmiş tedaviler, hastalığın seyrini olumlu yönde değiştirerek kanser hastaları için yeni bir umut ışığı yakıyor. Bu tedavi yaklaşımı, her hastanın genetik yapısına ve kanser hücrelerinin özelliklerine özel olarak tasarlanan tedavi planlarını kapsıyor.

Bayındır Söğütözü Hastanesi Tıbbi Onkoloji Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ece Esin, bireyselleştirilmiş tedavilerin kanser tedavisinde devrim niteliğinde olduğunu vurguluyor. Genetik haritalama sayesinde her hastanın kanser hücrelerinin genetik yapısı detaylı bir şekilde inceleniyor ve en uygun tedavi yöntemi belirleniyor. Bu yaklaşım, tedavi başarısını artırırken, aynı zamanda yan etkilerin minimize edilmesine yardımcı oluyor.

Amerika Gıda ve İlaç Denetleme Ajansı (FDA), ‘Bireyselleştirilmiş Tedavi’ kavramını “doğru kişinin, doğru zamanda, doğru dozda, doğru ilaçla tedavi edilmesi” olarak tanımlıyor. Ancak bu tanımın ötesinde, bireyselleştirilmiş tedavi, hastanın tüm özelliklerini, tercihlerini ve ihtiyaçlarını göz önünde bulunduran, önleyici tedbirlerden tanıya, tedaviden takip aşamasına kadar tüm süreçleri kapsayan kapsamlı bir yaklaşımı temsil ediyor.

Kanser hücreleri, kişinin kendi sağlıklı hücrelerinden gelişir ve her hücre, kişiye özel bir genetik şifre taşır. Doç. Dr. Esin, kanser hücresinin genetik haritasının çıkarılmasının tedavi başarısını önemli ölçüde artırdığını belirtiyor. "Genetik haritalama sayesinde kanserli hücrelerin yapısı detaylı bir şekilde incelenerek, hangi tedavi yönteminin hastaya en uygun olduğu belirlenebiliyor. Moleküler genetik testler, hangi kemoterapi ilacının hangi hastada daha faydalı olacağını saptamamıza ve hastanın tedaviden göreceği faydayı en üst düzeye çıkarmamıza olanak sağlıyor" diye açıklıyor.

Genetik testler, kanserli hücrelerin hangi tedaviye daha iyi yanıt vereceğini öngörerek tedavinin etkinliğini artırıyor ve hastaları gereksiz tedavi yükünün olumsuz etkilerinden koruyor. Doç. Dr. Esin, "Bireyselleştirilmiş tedaviler ile hastanın kansere neden olan hücrelerine yönelik genetik haritaları çıkarılarak hastaların genetik şifreleri çözülüyor. Son yıllarda kanserin çoğalma yollarını keserek tümör hücrelerinin ölümüne yol açan ‘akıllı ilaç’ veya ‘hedefe yönelik ilaç’ olarak adlandırılan tedavilerin keşfedilmesi kanser tedavisinde yeni bir çığır açtı. Bireyselleştirilmiş tedavi sayesinde hastaların kanser dokusu veya kanında dolaşan tümör DNA’sı incelenerek hedefe yönelik tedavilere uygunluk tespit edilebiliyor" şeklinde konuşuyor.

Hastaya kişiye özel tedavi seçeneği sunabilmek için, hastanın kanser dokusu veya kanında dolaşan tümör DNA'sının elde edilerek tümörün akıllı ilaçlara uygun olup olmadığının test edildiğini belirten Doç. Dr. Esin, hedefe yönelik tedavi kararının nasıl verildiğini şöyle özetliyor: "Günümüzde moleküler patoloji olarak adlandırılan hassas gen analiz yöntemleri ile kanserleşme sürecinde ana rol alan gen bozuklukları saptanmaya çalışılır. Elde edilen sonuçlardan yola çıkarak, günümüze kadar yapılan çalışmalar ve elde var olan hedefe yönelik tedavi ilaçları gözden geçirilir ve multidisipliner onkoloji ekibi tarafından hastanın durumuna uygun tedavi seçeneğine karar verilir."

Peki genetik tarama hangi kanser türlerinde yapılıyor? Doç. Dr. Ece Esin, bazı moleküler genetik testlerin ülkemizde de uygulanabildiğini, ancak birçok geniş panel testinin Amerika ve Avrupa'daki merkezlerde yapıldığını belirtiyor. "İsteyen hastaların kan veya biyopsi örnekleri bu laboratuvarlara gönderilip, alınan sonuçlara göre tedavileri planlanıyor. Genetik testler, başta akciğer, meme, kalın bağırsak, böbrek ve melanom (cilt kanseri) olmak üzere birçok kanser türünde kullanıma giriyor. Bu genetik haritalama yöntemi ile aynı zamanda immünoterapi tedavilerinin de ne derece etkili olabileceği tespit edilebiliyor" diyor.