Kırşehirli ekonomist Yakup Türkal, geliştirdiği "Ekonomide Yaşam Hakkı Modeli"ni 23 Haziran'da ODTÜ'de düzenlenecek bir konferansta kamuoyuyla paylaşacak. Mevcut ekonomik politikaların çıkmaz sokakta olduğunu ve muhalefetin somut çözümler sunamadığını savunan Türkal, modelinin gelişmekte olan ülkeler için evrensel bir çözüm önerisi olduğunu iddia ediyor. Basın toplantısında yaptığı açıklamada, "Bir Türk vatandaşı ekmek kuyruğunda bekliyorsa, hepimizin vicdanı sızlar" diyerek modelin toplumsal refahı artırmaya yönelik olduğunu vurguladı. Türkal, sosyalizmin çöktüğünü, kapitalizmin ise çökme eşiğinde olduğunu belirterek dünyanın yeni bir ekonomik modele ihtiyaç duyduğunu dile getirdi.

Yeni Bir Evrensel Model Önerisi

Türkal'ın önerdiği model, Türkiye'den başlayarak gelişmekte olan ülkelerde uygulanabilirliğini savunuyor. Ancak, ticari hacmi düşük veya sömürülen ülkelerde başarılı olamayacağını da ekliyor. Türkal, modelin ekonomik uçurumları tersine çevirmeyi ve gelişmekte olan ülkeler için örnek teşkil etmeyi hedeflediğini belirtiyor.

Modelin İşleyişi: Yüzde 1’lik Kesintiyle Adil Dağıtım

Model, her türlü gelir ve işlemden (yemek, yakıt, otoban ücreti, gayrimenkul, faiz, borsa, kira vb.) %1'lik bir kesintiyle bir havuz oluşturulmasını öngörüyor. Bu havuzdaki para, herkese eşit şekilde dağıtılarak aylık yaklaşık 2.080 TL'lik bir asgari yaşam standardı sağlamayı amaçlıyor. Dağıtım, Vatandaş Kartı üzerinden yapılacak ve çocuklara 1.000 TL, gençlere sanat, kültür ve spor harcamaları için 1.000 TL, temel gıda için 2.000 TL, faturaların yarısı (elektrik 400 TL, su 300 TL, doğalgaz 900 TL), 4 kişilik bir aile için ekmek parası (720 TL) ve ek 1.000 TL gibi kalemlere ayrılacak. Karttaki para ay sonunda sıfırlanarak biriktirilemeyecek ve böylece piyasada sürekli dolaşarak ekonomiyi canlandıracağı düşünülüyor. Modelin temel şartları ise "suça karışmama" ve "hukuk içinde kalma" ilkeleridir.

“Enflasyon ve Faiz Kontrol Altına Alınacak”

Türkal, modelin devlete yük getirmeyeceğini, enflasyon ve faizi kontrol altına alacağını ve asgari ücret zamlarının maliyet artışlarını engelleyeceğini iddia ediyor. Devlet kontrolünde bir havuz oluşturulacağını ancak devletin bu fona müdahale etmemesi gerektiğini belirten Türkal, modelin asgari ücretliler ve emekliler için tasarlandığını vurguluyor. Enflasyonun döviz kontrolü için faiz artırımıyla yönetilmesini eleştiren Türkal, "Kısır döngüden çıkmalıyız. Devlet, KİT'lerle üretime inmeli, döviz açığını çözmeliyiz" şeklinde konuştu.

ODTÜ’de Tanıtım: 23 Haziran

"Ekonomide Yaşam Hakkı Modeli"nin tüm detayları ve matematiksel verileri, 23 Haziran 2025 tarihinde Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde (ODTÜ) düzenlenecek ekonomi konferansında açıklanacak. Bu modelin ekonomi modeli tartışmalarına yeni bir boyut getirmesi bekleniyor. Asgari geçim standardının yükseltilmesi ve ekonomik eşitsizlik sorununa çözüm önerileri sunmasıyla ilgili tartışmaların merkezinde yer alması muhtemel. Enflasyon ve faiz oranlarının kontrol altına alınması konusunda da önemli bir tartışma başlatabilecek bir model olarak değerlendiriliyor. Yakup Türkal'ın çalışması, gelişmekte olan ülkeler için yeni bir ekonomik paradigma oluşturabilir mi, zaman gösterecek.

KAYNAK: İGF HABER AJANSI